Financiële toezeggingen in transitie

Evaluatie klimaatfinanciering voor ontwikkeling

Naar rapport
Beeld: ©Carel de Groot

Resultaten — Evaluatie klimaatfinanciering voor ontwikkeling

De afgelopen jaren is klimaatverandering een belangrijke kwestie in de ontwikkelingssamenwerking en het buitenlands beleid geworden. Nederland wilde arme landen bereiken en zich richten klimaatadaptatie. Heeft de Nederlandse hulp de beoogde landen bereikt? En welke sectoren en doelgroepen hebben daarvan geprofiteerd? Nederland heeft ook ODA gebruikt om private sector financiering te mobiliseren. In hoeverre waren die publieke middelen additioneel? En hoe moet klimaatfinanciering er in de toekomst uitzien? Deze evaluatie – onderdeel van een set onderzoeken over klimaatbeleid – geeft antwoord op die vragen.

Inleiding

Klimaatactie is een prominent en dringend onderwerp op de internationale agenda – zoals we zagen met het Parijs Akkoord – en klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden is een belangrijk instrument om actie te kunnen nemen. Nederland heeft zich verbonden aan het gezamenlijke doel om ontwikkelingslanden te steunen met ten minste 100 miljard US dollars per jaar vanaf 2020. Het wilde daarbij arme landen bereiken en zich richten klimaatadaptatie. Heeft de Nederlandse hulp de beoogde landen bereikt? En welke sectoren en doelgroepen hebben daarvan geprofiteerd? Nederland heeft ook ODA gebruikt om private sector financiering te mobiliseren, door publieke en private middelen te mengen (blended finance). In hoeverre waren die publieke middelen additioneel? En hoe moet klimaatfinanciering er in de toekomst uitzien: moeten donorlanden ODA gebruiken, klimaat in de hulp integreren of/en al hun beleid en financieringsstromen vergroenen? Deze evaluatie – onderdeel van een set onderzoeken over klimaatbeleid – geeft antwoord op die vragen.  

Centrale vraag

Zijn de financieringsvormen in lijn zijn met de beleidsdoelen van het Nederlandse klimaatbeleid in de ontwikkelingssamenwerking? Daarbij komt ook de vraag op of de Nederlandse klimaatfondsen die private sector fondsen mobiliseren, additioneel zijn aan de markt.

Sand bags to protect built area from flooding, Jakarta, Indonesia
Beeld: ©Carel de Groot
Zandzakken om bebouwde omgeving te beschermen tegen overstroming, Jakarta, Indonesië.

Conclusies en aanbevelingen

1. Bereik van de Nederlandse Klimaatfinanciering

2. De additionaliteit van ODA in publiek-private financiering voor klimaat 

Figuur publiek-private financiering
Beeld: ©iob

Voor deze studie hebben we een conceptueel kader ontwikkeld dat onderscheid maakt tussen de verschillende stadia die een geslaagd project o.g.v. private sector ontwikkeling kan doorlopen: van innovatieve ideeën (nieuwe producten of nieuwe markten) met een riskante businesscase, naar minder riskante businesscases, die geschikt zijn commercieel opgeschaald te worden (zie figuur). 

3. De toekomst van klimaatfinanciering 

Volgens de toezeggingen in het kader van het Klimaatakkoord van Parijs en eerdere klimaatakkoorden, moet er op drie niveaus tegelijk worden gewerkt aan steun voor klimaatactie in ontwikkelingslanden. Deze presenteren we hier als drie gelijktijdige trajecten: (i) specifieke klimaatfinanciering voor ontwikkeling (ii) het integreren van klimaat in ontwikkelingshulp, en (iii) het afstemmen van al het beleid en alle financiering op klimaatdoelstellingen. 

Figuur met 3 paden voor klimaatfinanciering
Beeld: ©IOB
Drie trajecten om klimaatactie in ontwikkelingslanden te ondersteunen: (i) specifieke klimaatfinanciering, (ii) integreren van klimaat in ODA, en (iii) afstemming van al het beleid en alle financieringsstromen op klimaatdoelstellingen.