Lopend onderzoek — Contraterrorismebeleid van het ministerie van Buitenlandse Zaken

Sinds de aanslagen van 11 september 2001 en de daaropvolgende grote aanslagen in Europa is er een enorme toename van internationale inspanningen op het gebied van terrorismebestrijding . Deze inspanningen zijn zeer divers, van militaire interventies, ontwikkeling van preventieve strategieën en internationale samenwerking, tot projecten gericht op het aanpakken van de onderliggende oorzaken van terrorisme.

Toch is weinig bekend over de effectiviteit van deze inspanningen. Ook is weinig evaluatief onderzoek gedaan naar terrorismebestrijding, zowel op nationaal als internationaal niveau. Aangezien terrorismebestrijding en het voorkomen en bestrijden van gewelddadig extremisme nog altijd hoog op de veiligheidsagenda staan van het ministerie van Buitenlandse Zaken is het een geschikt moment voor een reflectie op behaalde resultaten en geleerde lessen.

Doelen

1. Het beoordelen van de doelstellingen die het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft geformuleerd op het gebied van contraterrorisme en het voorkomen en bestrijden van gewelddadig extremisme. Daarnaast zal IOB ook onderzoek doen naar de relevantie, samenhang en, waar mogelijk, effectiviteit van het BZ-beleid en haar activiteiten.
2. Lessen en aanbevelingen geven voor toekomstig beleid en programmeren.

Syntheserapport

Als eindproduct schrijft IOB een synthese waarin invulling wordt geven aan de twee gestelde doelen van deze evaluatie. Het syntheserapport zal putten uit de deelstudies die als bouwstenen fungeren.

Deelstudies

• Delphi-panel

  In het kader van de evaluatie heeft IOB een Delphi-panel opgezet om contraterrorisme (CT) en preventing/countering violent extremism (P/CVE)-beleid en -strategieën te verkennen. Het doel van dit panel was om mogelijke trends en prioriteiten op het gebied van CT en P/CVE te identificeren alsook belangrijke instrumenten en fora voor beleidsontwikkeling en -implementatie.

• Effectiviteit CT- en P/CVE activiteiten

  In het kader van deze evaluatie wordt een literatuuronderzoek uitgevoerd om de beschikbare kennis over de (voorwaarden voor) effectiviteit van CT- en P/CVE-activiteiten te verzamelen en te beoordelen. Deze literatuurstudie richt zich op drie specifieke categorieën van activiteiten: 1) jeugdbetrokkenheid, 2) capaciteitsopbouw van nationale overheid en wetshandhaving en 3) re-integratie.

• Het Global Counterterrorism Forum

  Tussen 2015 en 2019 was Nederland covoorzitter van het GCTF, samen met het Koninkrijk Marokko. Daarnaast was Nederland covoorzitter van de GCTF Foreign Terrorist Fighters Working Group tussen 2014 en september 2017. Deze studie zal zich richten op het GCTF en de Nederlandse betrokkenheid bij deze organisatie.

• Netwerk van Regionale Veiligheidscoördinatoren

  Om bij te dragen aan de inzet van het kabinet om de internationale dreiging van terrorisme te verminderen, werd in 2015 een netwerk van regionale veiligheidscoördinatoren (RSC) opgezet. Deze studie zal zich richten op dit netwerk, vanaf implementatie tot actuele inrichting.

Onderzoekers

Arjan Schuthof
Rens Willems
Paul Westerhof – contactpersoon